Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη χάραξη της Εθνικής Στρατηγικής για τα Logistics, συμμετέχοντας στην αρμόδια Κυβερνητική Επιτροπή και παράλληλα, υλοποιεί πλήθος έργων που αναβαθμίζουν τις υποδομές και εκσυγχρονίζουν το επίπεδο των υπηρεσιών του τομέα.

Στο Σχέδιο Δράσης του Υπουργείου τίθενται ως άμεσες προτεραιότητες η βελτίωση των εμπορευματικών κέντρων στην ελληνική ενδοχώρα και η απόδοση των ελέγχων στις πύλες εισόδου της χώρας. Η ανάπτυξη στοχευμένων υποδομών μεταφοράς θα αναδείξει τον ρόλο της χώρας ως κόμβου συνδυασμένων εμπορευματικών μεταφορών, μειώνοντας τον χρόνο και το κόστος μεταφοράς, αλλά και το ανθρακικό αποτύπωμα της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Στην ίδια δέσμη δράσεων περιλαμβάνεται και η ψηφιακή μετάβαση, με την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών που επιταχύνουν τη διεκπεραίωση της διαδικασίας μεταφοράς των εμπορευμάτων.

Απτό παράδειγμα, η συμμετοχή του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών στο συγχρηματοδοτούμενο έργο FENIX, μέσω του οποίου αναπτύσσεται η πιλοτική ψηφιακή πλατφόρμα του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Μεταφορών και Εφοδιαστικής, που ενοποιεί ψηφιακά την ελληνική με την ευρωπαϊκή αγορά logistics.

Το πανευρωπαϊκό δίκτυο πληροφόρησης και ανταλλαγής δεδομένων στις Μεταφορές και τα Logistics, που αναπτύσσεται, χρηματοδοτείται μέσω του Connecting Europe Facility. Ενοποιώντας ψηφιακά την ελληνική με την ευρωπαϊκή αγορά του κλάδου, ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της πατρίδας μας ως κύριο σημείο εισόδου στους εμπορικούς διαδρόμους Ευρώπης και Ασίας.

Αναδεικνύοντας την Ελλάδα ως ένα σύγχρονο και ελκυστικό hub Μεταφορών και Logistics, ενθαρρύνεται η συμμετοχή των εταιρειών στο Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταφορών και Logistics, το οποίο αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για το οικοσύστημα Μεταφορών και Εφοδιαστικής και να αποτελέσει εργαλείο για την ανάπτυξη πολιτικών και δράσεων από τα εμπλεκόμενα μέρη. https://tlobservatory.imet.gr/el/fenixproject

Λειτουργεί ως ανοιχτή κοινότητα καινοτομίας για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και τη σύζευξη έρευνας και πρακτικής εφαρμογής.

Κύριο σκοπό του ελληνικού πιλότου αποτελεί η επίτευξη ολοκληρωμένων λειτουργιών μεταφορών κατά μήκος του ελληνικού τμήματος του διαδρόμου Ανατολικής Μεσογείου (Orient/East-Med) του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) και προς στους υπόλοιπους διαδρόμους προς τη Βόρεια και την Κεντρική Ευρώπη.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρετίζει την πολιτική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τον κανονισμό που διέπει το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών (ΔΕΔ-Μ). Οι συννομοθέτες συμφώνησαν να εντείνουν σημαντικά τις προσπάθειες για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου και ανθεκτικού ΔΕΔ-Μ. Αυτό περιλαμβάνει ισχυρά κίνητρα για την αύξηση της χρήσης πιο βιώσιμων μορφών μεταφοράς και για τη βελτίωση της πολυτροπικότητας – ην πρακτική του συνδυασμού τρόπων μεταφοράς για ένα μόνο ταξίδι – εντός του ευρωπαϊκού συστήματος μεταφορών.

Ο αναθεωρημένος κανονισμός ΔΕΔ-Μ αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, τη μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή στρατηγική της ΕΕ για να καταστήσει την ΕΕ κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. (Αναθεωρήσεις Παράρτημα Ι,ΙΙ,ΙΙ,ΙV).

Αν και αντιμετωπίζονται σημαντικές ελλείψεις και δυσκολίες, που δυσχεραίνουν σημαντικά την ανάπτυξη καινοτόμων, αποδοτικών και περιβαλλοντικά φιλικών υπηρεσιών μεταφορών, καθώς τα δεδομένα δεν ανταλλάσσονται κατά μήκος της αλυσίδας μεταφοράς λόγω ανταγωνισμού και έλλειψης εμπιστοσύνης με καθυστερήσεις και με μειωμένη διαλειτουργικότητα, εκτιμάται ότι τα παραπάνω προβλήματα θα επιλυθούν, ανοίγοντας το δρόμο προς την καθολική ψηφιοποίηση των μεταφορών και logistics στην Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα.

Η ψηφιοποίηση μπορεί να συμβάλει στον έλεγχο της διακίνησης των εμπορευμάτων και τη βελτίωση της διαφάνειας των συναλλαγών, όπου το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει συντάξει σχέδιο νόμου για την κύρωση του πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης για τη Διεθνή Μεταφορά Εμπορευμάτων Οδικώς (CMR) του ΟΗΕ, αναφορικά με το ψηφιακό δελτίο παράδοσης E-CMR, που θα αντικαταστήσει το έντυπο δελτίο παράδοσης.

Γενικότερα η πολιτική που ασκείται από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σκοπό έχει την αύξηση της δυναμικής της Εφοδιαστικής Αλυσίδας επενδύοντας στις υποδομές και τις υπηρεσίες του κλάδου

Σύγχρονες απαιτήσεις και e-business

Οι κυριότερες τάσεις στο χώρο των Logistics για τη δεκαετία που διανύουμε, είναι καταρχήν η συνέχιση της παγκοσμιοποίησης των αγορών με σημαντικές επιπτώσεις στα συστήματα μεταφορών και διανομών, η ταχύτατα εξελισσόμενη τεχνολογική αναβάθμιση και η συνεπαγόμενη μεγαλύτερη αξιοποίηση των συστημάτων πληροφορικής – τηλεματικής, η έμφαση στον ανασχεδιασμό των επιχειρηματικών διαδικασιών (reengineering), καθώς και το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την προστασία του περιβάλλοντος, με την εφαρμογή διαδικασιών απόσυρσης – απομάκρυνσης προϊόντων και υλικών (reverse Logistics).

Οι πρόσφατες εξελίξεις στις τεχνολογίες τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής συνέβαλλαν ουσιαστικά στην έγκαιρη και έγκυρη απόκτηση των κατάλληλων πληροφοριών, προκειμένου να καταγράφονται και να εκπληρώνονται στο μέγιστο δυνατό βαθμό οι απαιτήσεις των πελατών, μέσα από ένα καλά οργανωμένο και ενοποιημένο σύστημα πληροφόρησης. Οι επιχειρήσεις σήμερα ανταγωνίζονται ως προς το χρόνο, το κόστος αλλά και την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που παρέχουν. Η επιχείρηση που κατορθώνει να προσαρμόσει καλύτερα την εφοδιαστική της αλυσίδα στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις των πελατών της και να παραδώσει ταχύτερα, φθηνότερα και με μεγαλύτερη αξιοπιστία τα προϊόντα της και τις συνοδευτικές τους υπηρεσίες, είναι εκείνη που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει στο στίβο της αγοράς.

Λέξεις κλειδιά που θα διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση των παραπάνω τάσεων είναι η εποπτεία (visibility) της εφοδιαστικής αλυσίδας, ο περιορισμός κάθε είδους επιπρόσθετου κόστους (cost reduction) στη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας, με σκοπό αυτή να καταστεί περισσότερο λιτή (lean) και κατ’ επέκταση περισσότερο ευέλικτη (agile). Ο Shapiro (2009) συνοψίζει τις κινητήριες δυνάμεις αυτών των αλλαγών και τονίζει τη δύσκολη διάκριση του αίτιου από το αιτιατό:

Παγκοσμιοποίηση
Ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce)
Συστήματα διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων ERP
Οργανωσιακή μάθηση (organizational learning) και
διαχείριση της αλλαγής (change management)

Το ηλεκτρονικό επιχειρείν (e-business) ορίζεται ως η δημιουργία ενός δικτύου υπολογιστών για την αναζήτηση και ανάκτηση πληροφοριών, οι οποίες θα υποστηρίζουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων εντός των επιχειρήσεων αλλά και μεταξύ των επιχειρήσεων (Gunasekaran & Ngai 2004). Εντός της εφοδιαστικής αλυσίδας η χρήση του ηλεκτρονικού επιχειρείν, πέραν της απλής χρήσης του διαδικτύου (internet) έχει ήδη πάρα πολλές εφαρμογές. Επιπλέον, η εμφάνιση παρόχων υπηρεσιών logistics τρίτης γενιάς (third party logistics providers – 3rd PL providers) έχει επιταχύνει την ένταξη των επιχειρήσεων στην εποχή του ηλεκτρονικού επιχειρείν (e-business). Η αποτελεσματική διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας, υποστηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από διάφορες e-business λύσεις, οι οποίες προσφέρουν ευελιξία του δικτύου καθώς επίσης και ποιότητα πληροφόρησης.

Σε ένα «αύριο» που θα κατά κόρων θα κατακλύζεται από το e-business, ο πλούτος και η έκταση της πληροφορίας που μια επιχείρηση θα προσφέρει στους πελάτες της, θα αποτελεί το πιο σημαντικό εργαλείο για τη δημιουργία αποτελεσματικών σχέσεων μαζί τους (Ματσατσίνης et al. 2010). Όταν ιδιαίτερα το e-business αφορά προϊόντα, τότε το 99% του e-business αποτελεί στην ουσία e-logistics, επειδή ο προσδιορισμός του προϊόντος, της ποσότητας, του κόστους, του τρόπου και του μέσου μεταφοράς στον πελάτη, θα καθοριστούν στο σύνολό τους από το σύστημα logistics (Τσουδερός 2008).

Αξίζει επίσης να σημειωθεί, ότι ο όρος του ηλεκτρονικό επιχειρείν (e-business), ενταγμένος στο πλαίσιο της διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας, διαφοροποιείται από το ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce) και περιγράφει την υιοθέτηση του διαδικτύου για να επιταχύνει την επίτευξη του σκοπού της ολοκλήρωσης της εφοδιαστικής αλυσίδας (Møller 2005).

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (ICT) ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ & ΤΑ LOGISTICS

Ορισμός και πεδία εφαρμογής της ICT στην εφοδιαστική αλυσίδα και τα logistics

Για να δηλωθεί κάθε είδους συσκευή επικοινωνίας και οι συσχετιζόμενες με αυτήν εφαρμογές, χρησιμοποιείται η έκφραση «πληροφοριακά & επικοινωνιακά συστήματα» ή «τεχνολογία πληροφόρησης & επικοινωνίας» ή «τεχνολογία πληροφορικής & επικοινωνιών», αναφερόμενη στο εξής και ως ICT (Information and Communication Technology). Ο όρος αυτός, μπορεί να περιλαμβάνει τηλεφωνικές συσκευές, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, λειτουργικά συστήματα κ.α. Συχνά ωστόσο γίνεται εναλλαγή στη χρήση των όρων «πληροφοριακά συστήματα IT» -ο οποίος υποδηλώνει περισσότερο τις εφαρμογές υπολογιστών-, με τον όρο ICT.

Η ICT εφαρμόζεται στις πλέον κρίσιμες δραστηριότητες της εφοδιαστικής αλυσίδας, δηλαδή τις δραστηριότητες των logistics, περιλαμβάνοντας το σχεδιασμό, τον προγραμματισμό, την εφαρμογή και διαχείριση των ροών των υλικών και των πληροφοριών μέσα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Έτσι υποστηρίζει βασικές λειτουργίες, όπως είναι η προμήθεια, η διανομή, η μεταφορά, η διαχείριση αποθεμάτων, η συσκευασία και η παραγωγή (Krmac 2011).

Συστήματα Σχεδιασμού Εφοδιαστικής Αλυσίδας – SCP Systems

Τα συστήματα σχεδιασμού της εφοδιαστικής αλυσίδας (Supply Chain Planning – SCP systems) εξυπηρετούν μακροπρόθεσμα στρατηγικά ζητήματα μεταξύ των μελών της SC με το συντονισμό των πόρων που χρησιμοποιούνται στο δίκτυο εφοδιασμού. Αυτά τα συστήματα ενοποιούν διάφορες εφαρμογές και λειτουργίες, όπως το σχεδιασμό (ζήτησης, πωλήσεων, εφοδιασμού, κ.ά.), το χρονοπρογραμματισμό, τη διανομή και τη μεταφορά (Krmac 2011). Χρησιμοποιώντας αλγορίθμους προβλέπουν μελλοντικές απαιτήσεις και εξισορροπούν τον εφοδιασμό με τη ζήτηση. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τεχνολογίες ολοκλήρωσης της εφοδιαστικής αλυσίδας που προσδίδουν ευφυΐα στο συντονισμό των SC μελών αλλά και μεγάλη ευελιξία στη συνεργασία των δικτυωμένων επιχειρήσεων. Τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι η εξασφάλιση διαφάνειας στην πληροφόρηση και αποτελεσματικής επικοινωνίας μεταξύ του κεντρικού συστήματος και των χρηστών που ανήκουν στην SC, και η παροχή ενισχυμένων δυνατοτήτων διαχείρισης του δικτύου.

Ανάγκη ενσωμάτωσης, πληροφόρησης & επικοινωνίας (ICT) στην εφοδιαστική αλυσίδα

Οι ταχύτατοι ρυθμοί ανάπτυξης της τεχνολογίας πληροφόρησης και επικοινωνίας (Information and Communications Texhnology –ICT), έχει συμβάλλει αδιαμφισβήτητα στη βελτίωση της απόδοσης των επιχειρήσεων, αναφορικά με το κόστος, τον χρόνο και την ποιότητα που διαθέτει. Όμως, τα μέγιστα οφέλη από την υιοθέτηση της τεχνολογίας, καρπώνονται μόνο όταν όλα τα πληροφοριακά συστήματα ενσωματώνονται σε ένα ενιαίο πλαίσιο διαχείρισης με σαφείς στρατηγικές προεκτάσεις. Η ολοκληρωμένη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας μέσα από ICT επενδύσεις και εφαρμογές, προσφέρει ευρωστία αλλά και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις επιχειρήσεις.

Η πληροφοριακή υποστήριξη της εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελεί την προϋπόθεση για την αποτελεσματική ροή της πληροφορίας μεταξύ των μελών της αλυσίδας, αλλά και ενδοεπιχειρησιακά. Τα πληροφοριακά συστήματα πλέον ξεφεύγουν από τα στενά όρια της επιχείρησης και εμπλέκουν μέλη της εφοδιαστικής αλυσίδας (πελάτες, συνεργάτες, προμηθευτές, παραγωγούς) σε μια διευρυμένη τεχνολογική πλατφόρμα η οποία εξυπηρετεί τις ανάγκες του συνολικού δικτύου και όχι μόνο μιας μεμονωμένης επιχείρησης.

Εν συνεχεία, η ICT τεχνολογία που διευκολύνει τη ροή της πληροφορίας και την ολοκληρωμένη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας εξυψώνεται ως κρίσιμο στοιχείο ενσωμάτωσης στις λειτουργίες της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ένας από τους πέντε πυλώνες αριστείας που πρέπει να υπάρχουν στην ατζέντα της εφοδιαστικής αλυσίδας, είναι η τεχνολογία (Krmac 2011).

Κατά τους Auramo et al.(2005) η χρήση των τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας στην εφοδιαστική αλυσίδας στοχεύει στην:

επίτευξη έγκυρης και έγκαιρης διαθεσιμότητας πληροφοριών,
επίτευξη διαφάνειας στην πληροφόρηση,
λήψη αποφάσεων βάσει συνολικών δεδομένων της εφοδιαστικής αλυσίδας,
εξασφάλιση διακριτών και αποτελεσματικών καναλιών επικοινωνίας,
διευκόλυνση της συνεργασίας με όλους τους εταίρους της εφοδιαστικής αλυσίδας

Επίσης, η ενσωμάτωση της πληροφορικής και κυρίως η διάδοση του Internet στη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας βοηθάει στη μείωση των κόμβων της εφοδιαστικής αλυσίδας με την επερχόμενη εξαφάνιση των μικρών σημείων πώλησης και ακολούθως στη μείωση του κόστους της. Παράλληλα ωστόσο, εντείνεται ο γιγαντισμός του εμπορίου και η διεθνοποίηση των αγορών, αφού πλέον ο καταναλωτής έχει πρόσβαση σε ηλεκτρονικά καταστήματα (Τσουδερός 2008).

Η σημασία της αποτελεσματικής πληροφόρησης έχει αυξηθεί στο σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον και επιτάσσει τη χρήση των τεχνολογιών πληροφόρησης & επικοινωνίας-ICT. Πιο συγκεκριμένα, αναγνωρίζεται ευρέως η κρισιμότητα της διαχείρισης των πληροφοριών:

(α) στην ικανοποίηση των σύγχρονων απαιτήσεων του πελάτη με τον καλύτερο, αποτελεσματικότερο και αποδοτικότερο τρόπο,

(β) την ικανότητα των managers στο να μειώσουν αποθέματα καθώς και ανθρώπινους πόρους σε ανταγωνιστικό επίπεδο, και

(γ) τον στρατηγικό σχεδιασμό των επιχειρήσεων (Nair et al. 2009).

Η τεχνολογία πληροφοριών & επικοινωνίας-ICT επιτελεί βασικές λειτουργίες της εφοδιαστικής αλυσίδας- SC, υποστηρίζοντας την εκτέλεση διάφορων συναλλαγών (π.χ. κεφαλαίου, πληροφοριών), τη συνεργασία και το συντονισμό των μελών της SC, καθώς και τη λήψη αποφάσεων σε στρατηγικό, τακτικό και λειτουργικό επίπεδο. Τέλος, διευκρινίζεται ότι η σημασία της ICT στην SC είναι ανάλογη της γεωγραφικής διασποράς των οργανισμών που συμμετέχουν στην εφοδιαστική αλυσίδα (Nedelko, 2008). Όσο εντείνεται η γεωγραφική διασπορά των μελών της εφοδιαστικής αλυσίδας, τόσο ο ρόλος και η σημασία της τεχνολογίας μεγαλώνει.