H στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενεργειακή της μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλού άνθρακα το 2050, περιλαμβάνει την υποχρέωση των Κρατών – Μελών για υποβολή Εθνικών Σχεδίων για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με μέτρα και πολιτικές προτεραιότητες μέχρι το 2030 στον ενεργειακό τομέα. Ως εναλλακτικά καύσιμα εννοούμε τα καύσιμα ή πηγές ενέργειας που χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο των ορυκτών καυσίµων, συμβάλλοντας στην απαλλαγή της βιομηχανίας από τις ανθρακούχες εκπομπές.
Μεθανόλη
Ένα από τα πέντε κορυφαία χημικά προϊόντα που διακινούνται σε όλο τον κόσμο, είναι η απλούστερη αλκοόλη και είναι ένα ελαφρύ, πτητικό, άχρωμο, εύφλεκτο υγρό με χαρακτηριστική οσμή. Τα εργοστάσια σε πολλές χώρες παράγουν μεγάλες ποσότητες μεθανόλης από ορυκτά καύσιμα για χρήση σε πληθώρα βιομηχανικών εφαρμογών.
Η μεθανόλη μπορεί να παραχθεί από πολλούς διαφορετικούς πόρους πρώτης ύλης, κυρίως φυσικό αέριο ή άνθρακα, αλλά και από ανανεώσιμες πηγές όπως από χαρτοπολτό ή γεωργικά απόβλητα, ακόμη και απευθείας από το CO2 που δεσμεύεται από τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.
Η καύση της μεθανόλης είναι πολύ καθαρή, καθώς δεν παράγει αιθάλη ή άλλα σωματίδια.
Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG)
Το LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) είναι ένας πόρος ενέργειας που προέρχεται από το φυσικό αέριο, το οποίο έχει μετατραπεί σε μορφή υγρού, για να διευκολυνθεί η αποθήκευση και η μεταφορά του. Εξάγεται από υπόγειες κοιλότητες και θεωρείται οικολογικό καύσιμο εξαιτίας της υψηλής θερμογόνου του δύναμης, της μειωμένης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και της αποδοτικής του καύσης. Βασικό συστατικό του φυσικού αερίου είναι το μεθάνιο, συνυπάρχουν όμως σε αυτό και σημαντικές ποσότητες άλλων αερίων.
Το LNG παράγεται από φυσικό αέριο σε ορισμένες περιοχές του κόσμου και μεταφέρεται στις χώρες που το χρειάζονται, όπου χρησιμοποιείται ως καύσιμο για θέρμανση, ηλεκτρική ενέργεια και ως καύσιμο για τις μεταφορές. Το φυσικό αέριο έχει προκύψει ως το πιο προτιμώμενο καύσιμο λόγω της εγγενώς περιβαλλοντικής ευεργεσίας του, της μεγαλύτερης απόδοσης και της οικονομικής του αποδοτικότητας .
Το LNG είναι άοσμο, άχρωμο και μη διαβρωτικό κρυογονικό υγρό σε κανονική ατμοσφαιρική πίεση. Όταν το LNG εξατμίζεται και χρησιμοποιείται ως καύσιμο φυσικού αερίου, δημιουργεί πολύ χαμηλές εκπομπές σωματιδίων και σημαντικά χαμηλότερες εκπομπές άνθρακα από άλλα καύσιμα υδρογονανθράκων. Το προϊόν καύσης από το LNG περιέχει σχεδόν καθόλου οξείδια του θείου και χαμηλό επίπεδο οξειδίων του αζώτου, γεγονός που καθιστά το LNG καθαρή πηγή ενέργειας.
Υγραέριο (LPG)
To υγραέριο ή αλλιώς LPG παράγεται κατά τη φάση εξόρυξης φυσικού αερίου και πετρελαίου, αλλά και από τη διύλιση του αργού πετρελαίου με >90% προπάνιο και μπορεί να περιέχει και κάποιους άλλους υδρογονάνθρακες. Το υγραέριο στη φυσική του κατάσταση βρίσκεται σε αέρια μορφή και υγροποιείται με αύξηση της πίεσης για τη μεταφορά, αποθήκευση/διαχείρισή του. Θεωρείται πολλά υποσχόμενο στον τομέα των εναλλακτικών καυσίμων.
Το υγραέριο κίνησης αποτελεί νόμιμο και θεμιτό εναλλακτικό καύσιμο, το οποίο προωθήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση με την Οδηγία 2003/30/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Αμμωνία
Η αμμωνία ή NH3 είναι μια ένωση που αποτελείται από ένα άτομο αζώτου και τρία άτομα υδρογόνου. Σε θερμοκρασία δωματίου και τυπική ατμοσφαιρική πίεση, είναι ένα άχρωμο αέριο με χαρακτηριστική έντονη, πικάντικη οσμή. Μπορεί να αποθηκευτεί ως υγρό και αυτή η κατάσταση προτιμάται ως η πιο κατάλληλη για εφαρμογές καυσίμων. Ένα κρίσιμο χαρακτηριστικό της αμμωνίας είναι η τοξικότητά της.
Η καύση της αμμωνίας είναι μια πολύπλοκη διαδικασία και λιγότερο απλή από ό,τι για τα καύσιμα υδρογονανθράκων. Σε ένα τέλειο σενάριο καύσης, η αντίδραση της αμμωνίας με το οξυγόνο παράγει άζωτο, νερό και θερμότητα.
Ένα βασικό πλεονέκτημα της καύσης αμμωνίας είναι ότι δεν παράγει CO2. Αυτό καθιστά την αμμωνία ένα δυνητικό καύσιμο “μηδενικού άνθρακα” που θα μπορούσε να βοηθήσει τη ναυτιλιακή βιομηχανία να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Υδρογόνο
Το υδρογόνο (Η2) είναι το ελαφρύτερο και απλούστερο στοιχείο του περιοδικού πίνακα. Είναι άχρωμο και άοσμο αέριο σε κανονική θερμοκρασία και πίεση, έχει πολύ μεγάλο εύρος ευφλεκτότητας στον αέρα. Αυτό δημιουργεί ορισμένους κινδύνους για την ασφάλεια που πρέπει να αντιμετωπιστούν προσεκτικά. Όσον αφορά το ενεργειακό περιεχόμενο, το υδρογόνο έχει το υψηλότερο ενεργειακό περιεχόμενο ανά μονάδα βάρους από όλα τα γνωστά καύσιμα
Η διαδικασία καύσης του υδρογόνου σε έναν κινητήρα εσωτερικής καύσης είναι παρόμοια με εκείνη των άλλων καυσίμων. Ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα του υδρογόνου ως καυσίμου είναι ότι δεν παράγει καθόλου εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά την καύση του. Από την καύση του υδρογόνου προκύπτουν υδρατμοί, γεγονός που το καθιστά εξαιρετικά καθαρή πηγή ενέργειας.
Το υδρογόνο θεωρείται το καύσιμο του μέλλοντος, καθώς είναι καθαρό, φιλικό προς το περιβάλλον και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διάφορες εφαρμογές της οικονομίας. Η παραγωγή υδρογόνου μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), γνωστή ως «πράσινο υδρογόνο», αποτελεί μια από τις κυριότερες τεχνολογικές λύσεις που προωθούνται για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Το πράσινο υδρογόνο παράγεται μέσω ηλεκτρόλυσης, μιας διαδικασίας κατά την οποία το νερό διασπάται σε οξυγόνο και υδρογόνο, με χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια. Αυτό το είδος παραγωγής καθιστά το πράσινο υδρογόνο μηδενικών εκπομπών, καθώς δεν απελευθερώνονται αέρια του θερμοκηπίου κατά τη διαδικασία. Ως εκ τούτου, το πράσινο υδρογόνο έχει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια της Ευρώπης για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας.
Η χρήση του υδρογόνου επεκτείνεται σε πολλούς τομείς. Στις μεταφορές, το υδρογόνο χρησιμοποιείται ήδη σε οχήματα που λειτουργούν με κυψέλες καυσίμου, ενώ οι προοπτικές του για βαρέα οχήματα, αεροπλάνα και πλοία θεωρούνται ελπιδοφόρες. Στη βιομηχανία, το υδρογόνο μπορεί να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα σε διαδικασίες που απαιτούν υψηλή ενέργεια, όπως στην παραγωγή χάλυβα και τσιμέντου, ενώ η δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ προσδίδει επιπλέον αξία στο ενεργειακό σύστημα, καθώς μπορεί να εξισορροπήσει την διαλείπουσα παραγωγή από πηγές όπως ο άνεμος και ο ήλιος, ενισχύοντας έτσι την ενεργειακή σταθερότητα.
Ωστόσο, παρά το σημαντικό δυναμικό του, το υδρογόνο αντιμετωπίζει προκλήσεις σχετικά με το κόστος παραγωγής και τις υποδομές. Σήμερα, η παραγωγή πράσινου υδρογόνου είναι ακριβότερη από το «γκρι» υδρογόνο, το οποίο παράγεται από φυσικό αέριο. Παρ’ όλα αυτά, οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι επενδύσεις αναμένεται να μειώσουν το κόστος, καθιστώντας το πράσινο υδρογόνο πιο ανταγωνιστικό τα επόμενα χρόνια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει το υδρογόνο ως βασικό εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας. Μέχρι το 2030, η Ε.Ε. στοχεύει στην παραγωγή 10 εκατομμυρίων τόνων πράσινου υδρογόνου, ενώ μέχρι το 2050 προβλέπεται η πλήρης ενσωμάτωση του υδρογόνου στο ενεργειακό σύστημα της Ένωσης.
Η Ελλάδα στο δρόμο για το υδρογόνο: Η εθνική στρατηγική και το ΕΣΕΚ
Η Ελλάδα έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για την ανάπτυξη των έργων υδρογόνου, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την απανθρακοποίηση και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Η Εθνική Στρατηγική Υδρογόνου ενσωματώνεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) και έχει ως στόχο την ταχεία ενσωμάτωση του πράσινου υδρογόνου στο ενεργειακό μείγμα της χώρας έως το 2050, με σκοπό την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Η ανάπτυξη του υδρογόνου προβλέπεται να γίνει σε τρεις φάσεις:
- Περίοδος 2025-2030: Σε αυτήν την περίοδο, η Ελλάδα στοχεύει στην ταχεία διείσδυση των ΑΠΕ και στην ανάπτυξη των πρώτων υποδομών παραγωγής πράσινου υδρογόνου. Αναμένεται ότι οι πρώτες πιλοτικές εγκαταστάσεις θα αρχίσουν να λειτουργούν, με σκοπό τη δοκιμή και την προσαρμογή των τεχνολογιών σε βιομηχανική κλίμακα.
- Περίοδος 2030-2040: Η δεύτερη φάση της στρατηγικής περιλαμβάνει τον ταχύ εξηλεκτρισμό της τελικής κατανάλωσης ενέργειας, με το υδρογόνο να αποκτά πρωταγωνιστικό ρόλο στην παραγωγή καθαρής ενέργειας. Οι υποδομές που θα δημιουργηθούν κατά την πρώτη φάση θα αναπτυχθούν περαιτέρω, ενώ η χρήση του υδρογόνου θα επεκταθεί στις μεταφορές και στη βιομηχανία.
- Περίοδος 2040-2050: Στην τελική φάση, το υδρογόνο αναμένεται να αποτελεί σημαντικό στοιχείο της ενεργειακής υποδομής της χώρας, με εκτεταμένη χρήση σε διάφορους τομείς και την ανάπτυξη συνθετικών καυσίμων.
ΥΔΡΟΓΟΝΟ
Μία από τις καθαρές μορφές ενέργειας με μηδενικές εκπομπές άνθρακα είναι το υδρογόνο. Καθαρό υδρογόνο πρέπει να παραχθεί από άλλες ενώσεις που περιέχουν υδρογόνο, όπως ορυκτά καύσιμα, βιομάζα ή νερό. Κάθε μέθοδος παραγωγής απαιτεί μια πηγή ενέργειας, δηλαδή θερμική (θερμότητα), ηλεκτρολυτική (ηλεκτρική ενέργεια) ή φωτολυτική (φως) ενέργεια. Το υδρογόνο, που παράγεται από ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια (πράσινο υδρογόνο), δεν έχει καμία εκπομπή άνθρακα που σχετίζεται με την παραγωγή ή τη χρήση του, σε αντίθεση με το υδρογόνο που παράγεται σήμερα από ορυκτά καύσιμα (μπλε ή γκρι υδρογόνο).
Το υδρογόνο μπορεί να αποθηκευτεί ως υγρό, αέριο ή χημική ένωση και μετατρέπεται σε χρησιμοποιήσιμη ενέργεια μέσω κυψελών καυσίμου ή με καύση σε στροβίλους και κινητήρες. Οι χρήσεις του υδρογόνου καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ενεργειακών εφαρμογών, όπως ως καύσιμο για μεταφορές, ως υποκατάστατο του φυσικού αερίου για θέρμανση ή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή ως πρώτη ύλη σε μια σειρά βιομηχανικών εφαρμογών (όπως για παράδειγμα στην παραγωγή αμμωνίας ή στη χαλυβουργία).
Η δυνατότητα του ανανεώσιμου υδρογόνου ως καθαρού και ευέλικτου φορέα ενέργειας έχει αναγνωριστεί εδώ και πολλά χρόνια, ωστόσο οι οικονομικές και τεχνολογικές προκλήσεις που συνδέονται με τη δημιουργία οικονομίας υδρογόνου μόλις πρόσφατα άρχισαν να ξεπερνιούνται. Με το μειούμενο συνεχώς κόστος των ΑΠΕ και της τεχνολογίας υδρογόνου, και τις αναδυόμενες εξαγωγικές αγορές, οι παράγοντες που απαιτούνται για την ανάπτυξη ενός παγκόσμιου τομέα ανανεώσιμου υδρογόνου αρχίζουν να γίνονται αντιληπτοί.
Στην Ελλάδα και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ευρωπαϊκού φορέα «Fuel Cells and Hydrogen Joint Undertakings», οι δυνατότητες για την παραγωγή ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας το 2030 είναι σημαντικές και αυτό δημιουργεί μεγάλες ευκαιρίες για τη χώρα για την αξιοποίηση της ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας στην παραγωγή υδρογόνου με ηλεκτρόλυση νερού.
Στις ευκαιρίες αυτές εντάσσεται και το ενδεχόμενο να αξιοποιηθεί η υπάρχουσα υποδομή φυσικού αερίου για μεταφορά και διανομή υδρογόνου, με ανάμειξη υδρογόνου στο δημόσιο δίκτυο φυσικού αερίου στο άμεσο (2025-2030) και μεσοπρόθεσμο διάστημα (2030-2040) και ενδεχομένως να μετατραπεί μακροπρόθεσμα (μετά το 2040) μέρος του δικτύου φυσικού αερίου για αποκλειστική χρήση υδρογόνου.Ωστόσο, η μετατροπή του δικτύου σε αποκλειστικούς αγωγούς υδρογόνου θα είναι μια πιο μακροπρόθεσμη προοπτική, καθώς οι όγκοι παραγωγής υδρογόνου αναμένεται να παραμείνουν σχετικά χαμηλοί έως το 2030.
Βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, το υδρογόνο θα μπορούσε ως εκ τούτου να αναμειχθεί με μεθάνιο στο υπάρχον δίκτυο φυσικού αερίου, χωρίς την ανάγκη ιδιαίτερων προσαρμογών στην υποδομή μεταφοράς, διανομής και τελικής χρήσης.
Σε ό,τι αφορά τη χρήση υδρογόνου στην Ελλάδα, εκτός από τον τομέα των οδικών μεταφορών και τη ναυτιλία (ιδιαίτερα της εγχώριας ναυτιλίας που αντιπροσωπεύει σχεδόν το 10% της συνολικής ζήτησης μεταφορών και είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη), υπάρχουν δυνατότητες για αξιοποίηση υδρογόνου στη βιομηχανία, αντικαθιστώντας την υπάρχουσα χρήση υδρογόνου που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα.
Η εθνική και ευρωπαϊκή στρατηγική για το υδρογόνο είναι ήδη σε εξέλιξη, με το επενδυτικό ενδιαφέρον να είναι ιδιαίτερα σημαντικό και αυξημένο τα τελευταία χρόνια. Ετοιμάζονται από την Ελλάδα 20 έργα, από τα οποία τα 5 βρίσκονται ήδη στην λίστα της ΕΕ με τα Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI) Υδρογόνου. Τα υπόλοιπα 15 ωριμάζουν και προέρχονται από διαφορετικές εταιρείες από όλη την αλυσίδα αξίας του υδρογόνου και είναι ευθυγραμμισμένα μα την εθνική πολιτική για το υδρογόνο. Τα 5 ελληνικά έργα στο πρώτο κύμα IPCEI Υδρογόνου συνοψίζονται ως εξής:
• Blue Med: Έργο της Motor Oil που συνίσταται στην παραγωγή μπλε υδρογόνου πολύ χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος και πράσινου υδρογόνου, με ορίζοντα το 2025. Το έργο προβλέπει τη δημιουργία cluster ολοκληρωμένου κύκλου παραγωγής γαλάζιου και πράσινου Η2 για μεταφορά, διανομή και χρήση σε βιομηχανία και μεταφορές (λεωφορεία και πλοία). Στο έργο αναμένεται και η συμμετοχή των εταιρειών ΔΕΣΦΑ και ΔΕΗ όπως και ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας.
• Green HIPo: Έργο της Advanced Energy Technologies (Advent Technologies) για την κατασκευή μονάδας παραγωγής καινοτόμων ηλεκτρολυτών και κυψελίδων καυσίμου. Οι συνδυασμένες κυψέλες καυσίμου θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας (CHP) σχεδιάζεται να παραχθούν από την Advent για το Project White Dragon. Η παραγωγή θα πραγματοποιείται στη γραμμή παραγωγής της εταιρείας, με εγκατάσταση στη Δυτική Μακεδονία.
• White Dragon*: Σύμπλεγμα (Cluster) έργων για παραγωγή πράσινου υδρογόνου στη Δυτική Μακεδονία μέσω ηλεκτρόλυσης από ηλιακή ενέργεια και διανομή μέσω του δικτύου του ΔΕΣΦΑ και του αγωγού TAP. Στο έργο συμμετέχουν η ΔΕΠΑ Εμπορίας Α.Ε.,(ως συντονιστής) η Advent Technologies S.A., η COPELOUZOS GROUP (DAMCO ENERGY S.A.), η Σωληνουργεία Κορίνθου Α.Ε., η TAP AG, ο ΔΕΣΦΑ, οι όμιλοι των Ελληνικών Πετρελαίων, της MOTOR-OIL και η ΔΕΗ.
• Η2CAT TANKS: Έργο της εταιρείας B&T Composites για την κατασκευή καινοτόμων δεξαμενών υψηλής πίεσης από σύνθετα υλικά και ίνες άνθρακα για την αποθήκευση υδρογόνου ειδικότερα για τον τομέα των μεταφορών
• H2CEM – ΤΙΤΑΝ: Πρωτοπορία στην Ελληνική Παραγωγή Τσιμέντου με χρήση Πράσινου Υδρογόνου. Το έργο αφορά την παραγωγή, αποθήκευση και χρήση πράσινου υδρογόνου για καύση προς παραγωγή ενέργειας σε κλιβάνους με στόχο την απανθρακοποίηση των μονάδων τσιμεντοβιομηχανίας της ΤΙΤΑΝ.
Σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση των συντονιστών, τα έργα Green HIPo, White Dragon και Η2CAT Tanks εντάσσονται στην υποκατηγορία του IPCEI «Τεχνολογίες υδρογόνου», ενώ το Blue Med και το H2CEM στην υποκατηγορία «απανθρακοποίηση μέσω υδρογόνου». Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι έχει συσταθεί Ειδική Επιτροπή για την εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής για το Υδρογόνο.
Παράλληλα, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να διασφαλίσει την εύκολη χωροθέτηση και αδειοδότηση των μικρών μονάδων παραγωγής υδρογόνου που θα συνδέονται με φωτοβολταϊκά ή/ και αιολικά συστήματα μικρής ή μέσης ισχύος, την μεταφορά και αποθήκευση των μικρών ποσοτήτων υδρογόνου σε μεγαλύτερες εθνικές υποδομές αποθήκευσης, τον εκσυγχρονισμό του κανονιστικού πλαισίου παραγωγής, μεταφοράς, αποθήκευσης, διάθεσης και χρήσης υδρογόνου κατά τα πρότυπα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Επίσης, όλοι οι ενεργειακοί παίκτες της αγοράς θα πρέπει να προχωρήσουν άμεσα σε εκτίμηση της κατάστασης και να εντάξουν στις υπηρεσίες τους νέες μεθοδολογίες κατασκευαστικού μετασχηματισμού, σε πρώτη φάση των υφιστάμενων αποθηκευτικών χώρων, δικτύων και μετρητικών σταθμών και να φιλοξενήσουν σε κατάλληλες υποδομές μίγματα φυσικού αερίου με υδρογόνο, έως και 30% σε πρώτη φάση, αλλά και περισσότερο αν απαιτηθεί στο μέλλον. Μάλιστα, ο ΔΕΣΦΑ [132] συμμετέχει στο σχέδιο 12 Ευρωπαίων Διαχειριστών για τη δημιουργία ενός δικτύου μεταφοράς υδρογόνου, το οποίο θα καλύπτει 21 ευρωπαϊκές χώρες, με την πρόταση για την κατασκευή έως το 2040 ενός νέου αγωγού που θα συνδέει την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, καταλήγοντας στην Καβάλα και στο εξαντλημένο κοίτασμα αερίου που βρίσκεται εκεί. Η πρόταση του ΔΕΣΦΑ συμπληρώνεται από τον αγωγό φυσικού αερίου προς τη Δυτική Μακεδονία, ο οποίος θα είναι εξαρχής «hydrogen ready», εντάσσοντας με αυτό τον τρόπο την Ελλάδα στον χάρτη του European Hydrogen Backbone (EHB), δηλαδή της πρωτοβουλίας για την ανάπτυξη μίας «ραχοκοκαλιάς» έργων για τη διακίνηση ανανεώσιμου αερίου στην Ευρώπη.
Το έργο θα ακολουθεί την ίδια όδευση με το τμήμα του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου, το οποίο διατρέχει τις παραπάνω περιοχές. Για τη χάραξή του, γνώμονας ήταν η κάλυψη της αναμενόμενης ζήτησης το 2040, δηλαδή των μελλοντικών αναγκών σε ανανεώσιμο αέριο από βιομηχανίες και διυλιστήρια στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής και της Θεσσαλονίκης. Η επέκταση του αγωγού έως την Καβάλα εντάσσεται στο πλαίσιο μετατροπής του τοπικού εξαντλημένου κοιτάσματος σε υπόγεια αποθήκη υδρογόνου.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι εγκαινιάστηκε τον περασμένο Μάιο στις εγκαταστάσεις του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος» και θα λειτουργήσει πιλοτικά στην αρχή ο πρώτος σταθμός ανεφοδιασμού με υγροποιημένο υδρογόνο επιβατικών και γενικότερα σχετικά μικρών διαστάσεων ηλεκτρικών οχημάτων στην Ελλάδα46. Οι εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν μονάδα παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου μέσω ηλεκτρόλυσης νερού με χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά, καινοτόμο συμπιεστή υδρογόνου στα 200 bar, δεξαμενές αποθήκευσης υδρογόνου σε υψηλή πίεση και σύστημα ανεφοδιασμού των οχημάτων με καύσιμο υδρογόνο. Ο σταθμός ανεφοδιασμού διαθέτει συμπιεστή τεχνολογίας μεταλλοϋδριδίων και λειτουργεί αθόρυβα με πολύ χαμηλές απαιτήσεις ενέργειας. Έχει κατασκευαστεί εντός του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», παίρνει ενέργεια από φωτοβολταϊκά πάνελ και χρησιμοποιεί παροχή νερού βρύσης.
